Rzepak w Polsce uprawia się przede wszystkim w północno-zachodniej, centralnej oraz południowo-zachodniej części kraju, gdzie panują optymalne warunki glebowo-klimatyczne. Najwięcej pól rzepakowych znajduje się w województwach: dolnośląskim, opolskim, kujawsko-pomorskim, wielkopolskim oraz zachodniopomorskim. Polska należy do największych producentów rzepaku w Unii Europejskiej, a powierzchnia jego upraw utrzymuje się na wysokim poziomie od wielu lat.
Rozmieszczenie upraw rzepaku w Polsce
Rzepak jest rośliną o dużych wymaganiach glebowych i klimatycznych. Najlepiej rośnie na glebach żyznych, o uregulowanych stosunkach wodnych, dobrze napowietrzonych i bogatych w składniki odżywcze. Z tego względu największe zasiewy występują na terenach Niziny Śląskiej, Kujaw, Żuław Wiślanych oraz na Pojezierzu Wielkopolskim. W regionach górskich i wschodnich rzepak uprawia się znacznie rzadziej ze względu na trudniejsze warunki glebowe i niższe temperatury zimą.
Znaczenie gospodarcze rzepaku
Rzepak jest najważniejszą rośliną oleistą uprawianą w Polsce. Służy do produkcji oleju spożywczego, margaryn, biopaliw oraz pasz dla zwierząt. Z nasion uzyskuje się około 40–45% oleju, a pozostała część to śruta rzepakowa bogata w białko. Polska od lat zajmuje czołowe miejsce w unijnej produkcji — według danych GUS powierzchnia upraw w ostatnich latach przekracza 1 mln hektarów.
„Rzepak ozimy stanowi ponad 95% całkowitej powierzchni upraw tej rośliny w Polsce” — podaje Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa.
Ciekawostki o rzepaku
- Kwitnienie rzepaku przypada zazwyczaj na maj i czerwiec, a jego charakterystyczne żółte pola stały się symbolem polskiego krajobrazu rolniczego.
- Pożytek pszczeli: rzepak jest cennym źródłem nektaru i pyłku, dlatego w okresie kwitnienia pasieki często ustawiane są w pobliżu pól uprawnych.
- Biopaliwa: coraz większa część produkcji rzepaku trafia na potrzeby przemysłu energetycznego, głównie do wytwarzania biodiesla.
„Średnie plony rzepaku ozimego w sprzyjających warunkach przekraczają 4 tony z hektara, co świadczy o wysokim potencjale tej uprawy” — informuje Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa.
Podsumowanie
Rzepak w Polsce uprawiany jest głównie w regionach zachodnich i centralnych, które zapewniają mu najlepsze warunki wzrostu. To roślina o ogromnym znaczeniu gospodarczym, wpływająca zarówno na przemysł spożywczy, energetyczny, jak i pszczelarski. Polska pozostaje jednym z liderów europejskiej produkcji rzepaku, a jego złote pola każdego roku przypominają o znaczeniu tej rośliny dla polskiego rolnictwa.
